Kinderen liegen. Allemaal. Zo ga je ermee om.
Het is een van de meest frustrerende dingen waar je als ouder mee te maken kunt krijgen: een kind dat liegt. We proberen onze kinderen eerlijkheid bij te brengen. Ze te leren niet te liegen en bedriegen. En als we dan ontdekken dat er tóch wordt gelogen, raakt ons dat diep. Kunnen we het gevoel hebben dat we als ouders hebben gefaald. Logisch. Maar toch, voordat je jouw kind hiermee gaat confronteren, is het belangrijk je te realiseren dat kinderen anders denken dan volwassenen.
Een experiment met 9 jarigen
Neem het volgende experiment. Een onderzoeker brengt 9-jarige kinderen naar een lange en lege kamer. Hij geeft ze een paar dartpijlen en belooft ze een snoepje voor iedere pijl die het dartbord raakt. Er is één spelregel: ze mogen niet over de gele streep op de grond komen. Als hij na een paar minuten terugkomt zitten vrijwel alle pijlen in het bord. Vraagt hij de kinderen ‘op de man af’ of ze voor de streep zijn gebleven, antwoordt 90% met een keiharde ‘ja’. Een keiharde leugen dus 🙂
Doet hij het experiment nog een keer, maar vertelt hij erbij dat ze in de gaten worden gehouden door een onzichtbare prinses op een stoel, dan vertelt juist meer dan 90% de waarheid.
Moraal van dit verhaal: bijna alle kinderen liegen. Als ze de kans krijgen.
Dit wil niet zeggen dat ze van nature corrupt zijn. Ze denken gewoon anders. Ze zijn gewoon tevreden als ze jou kunnen vertellen wat jij wilt horen. Of het nu de waarheid is of niet.
Adolescenten
Kijk, de hersenen van adolescenten zijn wat verder ontwikkeld. Wanneer je hen vertelt dat er een prinses op de stoel zit, zou geen van hen jou geloven (mag ik hopen) En toch denken ze nog altijd anders dan een volwassene. Even een voorbeeldje:
Onlangs deed een ouder zijn beklag bij mij over zijn 14-jarige zoon. Deze vader was woedend op zijn kind. Het enige wat hij de hele dag deed was gamen, zo stelde hij. Zijn vader wilde hier een einde aan maken en vertelde zijn zoon: “Als je thuiskomt van school, wil ik dat je vier dingen voor mij doet. Eerst moet je het gras maaien. Daarna moet je de woonkamer stofzuigen. Dan wil ik dat je de vaat in de vaatwasser doet. En ten slotte wil ik dat je al je vuile kleren van je kamer naar het washok brengt. Dan en alleen dan mag je gamen.” De vader liet dit zijn zoon herhalen en vertrok naar zijn werk.
THEATERSHOW ONS KIND
Tot zijn grote teleurstelling was het gras bij thuiskomst niet gemaaid, er was niet gestofzuigd, de afwas was niet gedaan en er lagen werkelijk overal vuile kleren in zijn kamer. En je raadt het al; zijn zoon had lekker de hele middag zitten gamen. De vader vroeg de zoon hoe dit kwam en het kind antwoordde kalm: “De grasmaaier had geen benzine meer.”
Voor een adolescent is deze manier van denken volkomen logisch. Zijn vader had hem gessommeerd vier dingen te doen in een bepaalde volgorde. Omdat hij nummer één niet kon uitvoeren, kon hij volgens zijn redenatie geen van de andere taken uitvoeren. Daarom zat er niets anders op dan videogames te spelen. Het kind was niet stiekem: dit was slechts een reflectie van de manier waarop adolescenten denken.
Tips
En toch zijn er wel degelijk manieren om het liegen van jouw kind te verminderen. Zodat jouw kind zich zo eerlijk mogelijk opstelt in het contact. En de sleutel hebben we als ouders vaak zelf in handen.
Even een voorbeeld: stel nu dat je een glasscherven hoort in de woonkamer. Je loopt de kamer binnen en ziet je kind naast een kapotte vaas staan, terwijl hij een bal in zijn handen heeft. Waarschijnlijk zul je als eerste vragen: wat is hier gebeurd!
Stap nu eens in de belevingswereld van jouw kind: hij of zij kan jou de waarheid vertellen en gestraft worden, of jou iets vertellen in de trant van “Ik weet het niet” en hopen dat jij hen zult geloven.
Ze moeten dus feitelijk kiezen tussen de 100% kans om gestraft te worden. Of de 50% kans om ermee weg te komen. Je begrijpt het al. Ze zullen doorgaans kiezen voor het eerste.
- Ik raad jou dus ALLEREERST sowieso aan nooit een vraag te stellen, als je het antwoord al weet. Zo verminder je drastisch de kans op liegen. Je kunt gewoon zeggen ‘je hebt de vaas gebroken terwijl je in de huiskamer speelde met een voetbal. Je weet dat ik dit niet wil. Je weet wat er dan kan gebeuren. Kijk maar naar de grond. Mijn mooie vaas is gebroken. Dit maakt mij verdrietig. Ik ben ook teleurgesteld. Hoe ga je dit goedmaken?
- En dan laat je je kind VERVOLGENS nadenken over de manieren om het goed met jou te maken. Lijmen? Nieuwe vaas kopen van het zakgeld? Sorry zeggen? Door een nieuw perspectief te bieden (de kans te geven om het goed te maken), een kind NIET te straffen, NIET uit te schelden, of EXTREEM boos te worden, geef je hen de kans om jou de waarheid te vertellen. En het goed met je te maken. Dan voelt het niet als het einde, maar een nieuw begin.
- Spreek uit hoe moedig je het vindt wanneer ze jou de waarheid vertellen. En wees niet boos, of doe niet zwaar teleurgesteld (pleeg geen karaktermoord) wanneer ze op momenten liegen. Laten we vooral ook eerlijk blijven naar onszelf: We liegen allemaal. Het is wat het is. Dit betekent ook dat we het niet al te persoonlijk moeten opvatten. Dit wil niet zeggen dat liegen acceptabel is, maar hoe minder jij het persoonlijk opvat, hoe meer jij jouw kind helpt om zich opener en kwetsbaarder op te stellen. En zo hun oneerlijkheid aan te pakken.
- Deel zelf ook eens hoe moeilijk het kan zijn om eerlijk te zijn. En hoeveel moed dit eigenlijk vergt om het toch te zijn. We moeten de eerlijkheid van onze kinderen belonen, wanneer we willen dat ze zich open en eerlijk opstellen. In plaats van boos te worden wanneer we ze ons nieuws vertellen dat we niet willen horen. Door jouw heftige reactie, zorg je er enkel voor dat jouw kind van je wegdrijft. En wanneer het contact verdwijnt, zal jouw invloed enkel kleiner en kleiner worden.
- Vanuit dit contact kun je ook heel mooi vragen, zonder oordeel, hoe het komt dat ze op dat moment hebben gelogen. Toon je werkelijk nieuwsgierig. Wil hen echt begrijpen.
Dit vermindert de reflex ‘zie je wel, mijn ouders begrijpen mij toch niet’. En het mooie is, soms kom je erachter dat de redenen heel nobel zijn. Omdat ze een vriendje wilde helpen. Of omdat ze onzeker zijn en zich krachtig willen tonen naar leeftijdsgenootjes. Dan heb je het dus feitelijk niet meer over het liegen, maar over andere zaken. Die helpend zijn om een kind te laten groeien. Tot ontwikkeling te laten komen. Te bloeien.
Zet hem op!
Wil je meer inspiratie ontvangen? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief:
Kom naar theatershow ‘Ons Kind’. De magische productie over opvoeden die met niets te vergelijken is.
Je wilt dolgraag dat je kind gelukkig is. Hem of haar écht het beste geven. Van baby tot tiener. Maar hoe bereik je dit?
Welkom in de wereld van Ons Kind. De muziektheater show waaraan psychologen en theatermakers 4 jaar hebben gewerkt. Zodat jij als nooit tevoren ervaart wat jouw kind écht van jou nodig heeft. Om de beste kansen in het leven te krijgen.
Of je nu kinderen hebt, met kinderen werkt, of zelf ooit kind bent geweest; deze show is zo diepgaand dat ze jouw opvoeding voorgoed verandert.
We zien je snel!
