Het is een vrijdagavond als ik de sleutel in het slot van mijn werkkamer steek. Vrij, denk ik bij mezelf. Plotseling wordt er op de deur geklopt. Shit, wat nu weer?

Ik besluit naar de deur te lopen, en zie door het raampje dat het Koen is. Mijn goede vriend. Hij ziet er onverzorgd uit.

‘Hai Daaf, sorry dat ik je stoor. Maarrr…. Kan ik even met je praten?’
De ontreddering spreekt uit zijn ogen, het raakt mij en dus zet ik de deur wagenwijd open. ‘Natuurlijk jongen.’

Koen ploft neer op de grote groene fauteuil. Zijn hoofd hangt naar beneden, en nerveus strijkt hij met zijn hand door zijn lange haar. Ik schenk een glas wijn voor hem in.

‘Het gaat om Elfie. Je weet ze is een lieve meid, maarrrr….’
Hij kijkt me even aan, en kijkt dan weer weg. Alsof hij zich schaamt.

Dan staat hij plotseling op, en loopt ijsberend door de kamer.

‘Kun je een geheim bewaren, Daaf?’

Ik kijk hem aan. ‘Natuurlijk, deze kamer zit vol geheimen.’

‘Oké’, hij schraapt zijn keel.
‘Nou kijk… soms… God… dit klinkt waarschijnlijk heel stom….’

Zijn adem stokt. Dan laat hij zich weer neerploffen in de stoel.

‘Soms ben ik bang voor Elfie…’

Ik hoor wat hij zegt en in gedachten zie ik Elvira voor mij. Ze is klein, tenger, intelligent, welbespraakt.

Koen is met zijn 2.01 m. een reus vergeleken bij haar.

‘Bang?’, vraag ik.

‘Je gelooft me zeker niet hè?‘

‘Natuurlijk geloof ik je. Wat maakt je bang?’

‘Ja… ik heb voortdurend het gevoel dat ik moet oppassen. Waakzaam moet zijn. Op eieren moet lopen. Zoals gisterenavond. Alles was goed, we lagen lekker op bed. We keken film, en dan ineens gebeurt het. Zo van het éne op het andere moment. Ze wordt boos. woedend. Om niets.’

‘Om niets?’

‘Ja dan begint ze te schreeuwen. Dat ik niet meer van haar hou. Dat ze weggaat bij me. Dat ze het mij zal laten voelen. En dat allemaal vanwege zo’n stom appje van die collega. Iets over het tandartsencongres van maandag. Ze mailde me de tijden door. heel belangrijk.’

‘Alleen al bij het geluid van een appje, gaat mijn hart tegenwoordig als een dolle tekeer. Ik ben bang. Voor haar reactie. Maar wat moet ik dan? Niet reageren, mijn baan vaarwel zeggen? Mijn vrienden niet meer spreken? Iedereen uit mijn leven bannen?’

De tranen rollen over zijn wangen. Ineens zie ik het. Hoe hij eruit ziet. Die donkere kringen onder zijn ogen, zijn ingevallen wangen. Hoe lang is dit al gaande? Waarom heb ik niks gemerkt?

‘Het is inmiddels iedere dag hetzelfde. Ze schreeuwt. Dat ik geen aandacht voor haar heb, dat ik niet meer van haar hou. Dat ik teveel op haar ex lijk.’

‘Die ex die vreemdging bedoel je?’

‘Ja, die lul ging vreemd. Maar zoiets zou ik toch nooit doen. Elfie is alles voor me.’

‘Waar komt dit vandaan denk je?’

‘Ze is zo onzeker. Zo achterdochtig. En waarom?
Ik behandel haar als een prinses. Maar het helpt niet.

Ik heb het gevoel dat ze mij steeds in de gaten houdt. Ik word er gek van.’

‘In de gaten houdt?’

‘Ja. Voordat ik wat met Elfie kreeg, had ik een heel ander leven. Toen kwam ik ook vaker bij jou langs toch?’

Ineens realiseer ik me dat ik Koen inderdaad al heel lang niet meer had gezien. Maar zo gaat dat. Je hebt een druk leven. Tijden veranderen. Althans dat zei ik tegen mezelf.

‘Toen we van de zomer op vakantie waren ook. Kijk, als we samen op een terrasje zitten, en ik in haar ogen iets te opgewekt ben, geeft ze mij dat gevoel. Alsof ik aan het flirten ben met andere vrouwen. Terwijl ik alleen blij ben om daar met haar te zitten. Dan begint het allemaal weer. Ik raak er lichamelijk helemaal van opgebrand. Uitgeput. Ik ben bang voor haar. Die blik soms. Alsof ze mij wil slaan.

Ik verlies mezelf. Steeds vaker vraag ik het mezelf af. wie ben ik nog in deze relatie’

Oer menselijk

Jaloezie is oer-menselijk. Het zit in onze genen en dient een functie. Namelijk waarschuwen tegen ontrouw, waardoor we – even bot gezegd – als man niet voor het verkeerde kroost gaan zorgen (lees: door de concurrent verwekt) en als vrouw kunnen voorkomen dat onze vent zich aan een ander liefje (en diens kroost) hecht. En zo zijn mannen het meest gevoelig voor mogelijk seksueel ontrouw van hun partner, waar vrouwen vooral aanslaan op emotioneel ontrouw.

Volgt u het nog? Geen zorgen. Wat ik maar zeggen wil, is dat er niets zo gezond is als een flinke dosis jaloezie; Als het opblazen van je borstkas wanneer die net iets te jonge vent nét iets te lang naar jouw liefje kijkt, of het ontketenen van een venijnige buurtroddel wanneer je buurvrouw het op jouw adonis lijkt te hebben voorzien. Prima. Niks aan de hand. Leuk zelfs, je geeft om elkaar!

Vicieuze cirkel

Nee, jaloezie wordt pas ‘ziekelijk’ wanneer het een obsessie dreigt te worden. Wanneer het idee dat jouw partner je ontrouw is voortdurend ‘de kop opsteekt’, zonder dat er feitelijk iets aan de hand is.

Neem Elvira. In haar hoofd gaat er voortdurend een alarmbel af, die haar doet geloven dat mijn brave vriend Koen vreemd gaat, terwijl hij daar helemaal geen aanleiding voor geeft. Nee, het is haar ervaring met eerdere mannen als haar ex, die maken dat Elvira dusdanig negatief is gaan kijken naar zichzelf (ik ben waardeloos), haar partner (hij zal me verlaten voor een vrouw die wel waardevol is) en mannen in het algemeen (ze zijn allemaal hetzelfde), dat achterdocht en jaloezie de enige logische uitkomst zijn.

En zoals je naar de wereld kijkt, zo neem je hem ook waar. Dus de bewijzen dat Koen wél betrouwbaar is, komen nauwelijks binnen.

De manieren waarop Elvira met haar jaloezie omgaat – de kruisverhoren, de emotionele chantage, het controlegedrag, de dreigementen en het geweld – werken averechts. Het zal nooit genoeg voor haar zijn, en uiteindelijk zal Koen steeds meer afstand gaan nemen. Deze afstandelijke houding versterkt haar achterdocht,  die vervolgens zijn afstandelijkheid  weer vergroot en ga zo maar door.

Wat zich ontvouwt is een vicieuze cirkel, die gestopt móet worden. Elvira zal moeten veranderen.

Er zijn een aantal effectieve tools om beter om te gaan met ‘ziekelijke’ jaloezie.